Yazan: Şadi Evren ŞEKER
Basitçe birşeyin çoklanmasıdır. Örneğin bir hattı birden fazla kişinin kullanması hattın çoklanmasıdır. Devre tasarımında çoklayıcı (multiplexer) devrelerin tasarım temeli de budur.
Ağ dünyasında çoklamak ile kast edilen ise bir hattı birden fazla bilgisayarın veya birden fazla programın kullanmasıdır. Örneğin bir bilgisayarda bulunan birden fazla programın tek bir bağlantı üzerinden konuşmasına TCP veya UDP kullanılan ağlar için TCP çoklaması (TCP multiplexing) veya UDP çoklaması (UDP multiplexing) adı verilir. Bu durum TCP veya UDP kullanan ağlar için aynı IP numarası üzerinden ama farklı port numaralarını bağlayarak (port binding) yani farklı soketlerden olur. Bu durumda birden fazla program aslında aynı IP adresinden çıkan ve aynı IP numarasına sahip paketler ile internet üzerinde dolaşırlar. Benzer şekilde pekçok farklı paket de aynı bilgisayara gelirler, bu paketlerin dağıtımı gelmiş oldukları port numaralarına göre ilgili programa dağıtılır.
Bu işlem aynı adresteki farklı kişiler gibi düşünülebilir. Yani örneğin aynı adrese farklı mektuplar gelmekte fakat farklı kişilere ait olabilmektedir. Bu durumda mektupların geldiği adres dışında mektubun kime ait olduğuna da bakılır. Bu örnekte adres bilgisi IP adresine, kişi bilgisi ise port numarasına benzetilebilir. Bir paket aynı adreste farklı programlara gelebilmektedir.
Diğer bir çoklama örneği de IP çoklama (IP multiplexing) olabilir. IP çoklama ile kast edilen tek bir IP üzerinden birden fazla bilgisayarın bağlanmasıdır. Bu işlem NAT (network address table, ağ adres tablosu) sayesinde yapılır. Bu yapıda, bir alt ağda (subnet) bulunan bilgisayarlar ortak bir kapıdan (gateway) internete bağlanmaktadır ve her çıkan bilgisayar için NAT üzerinde farklı bir kayıt tutulur. NAT yapısı port numaralarından faydalanmaktadır. Yani her bilgisayar için NAT üzerinde farklı bir port numarası atanmakta ve bu kapıya gelen her paket hangi port numarasına geldiyse o port numarasının arkasındaki bilgisayara iletilmektedir.