Anlamsal Bağ (Semantic Link)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde yapay zeka konusunda özellikle de doğal dil işleme ile ilgili yapılan çalışmaların önemli bir kısmını anlambilim (sematic) kaplar. Kısaca bir metin veya ortamdan elde edilen bilginin anlamını çıkarmak ve bu anlamı kullanışlı hale getirmek anlambilimin (semantics) çalışma alanına girmektedir. Anlambilimsel bağlar ise bu çıkarımı ve gösterimi yapılan bilgilerin […]

Devam

Malumat Çıkarımı (Knowledge Retrieval)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Malumat çıkarımı aslında bilişsel bilimin (cognitive science) çalışma alanlarından olmakla beraber insanlığın çok eskiden beri kendi adına yaptığı bir eylemin ismidir. Basitçe insanoğlunun gözlemleyerek, okuyarak, dinleyerek, düşünerek veya benzeri eylemlerle dış veya iç dünyasından bir malumat elde etme işlemidir. Bilgisayar bilimleri açısından bu eylemin önemi, bu eylemin bilgisayarlar tarafından yapılmasının […]

Devam

Malümat İfadesi (Knowledge Representation)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde oldukça önemli konulardan biriside işlenen veri, bilgi, malumat veya ifranın (data,information,knowledge, wisdom) gösterilmesi ve işlenebilmesidir. Temel olarak bilgisayar bilimlerinin yapay zeka konusunun araştırma alanına giren malumat ifadesi konusu “nasıl düşünüyoruz?” sorusuna da cevap aramaktadır. Aslında yapay zeka konusunda yapılan çalışmaların neredeyse tamamı insanı model alan ve insanın düşünce […]

Devam

Anlambilimsel Tertip (Semantic Composition)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Doğal dil işleme çalışmaları sırasında bir metinden (derlem (corpus) , paragraf , cümle veya kelimeden) çıkarılan anlamın bilgisayar tarafından bir şekilde modellenmesi gerekmektedir. Bu modelleme sırasında kullanılan gösterim çeşitlerine anlambilimsel tertip ismi verilir. Anlambilimsel dilbilgisi (semantic grammer) kadar kesin kuralları olmayan bu gösterim şekillerinde çoğu zaman doğru veya yanlış kaygısı […]

Devam

Augmented Transition Network (ATN, Uzatılmış Geçiş Ağı)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde özellikle de yapay zeka konusunda ve buna bağlı diğer alt dallarda (örneğin doğal dil işleme) kullanılan bir graf teori (graph theory) gösterimidir. Kelime anlamı olarak uzatılmış geçiş ağı (tehir-i intikal şebekesi) denilen ağların amacı toplanan bilgilere göre bir karar vermek ve karar verme işlemi sırasında da bir belirsizlik […]

Devam

WEKA

Yazan : Şadi Evren ŞEKER WEKA, bilgisayar bilimlerinin önemli konularından birisi olan makine öğrenmesi (machine language) konusunda kullanılan paketlerden birisinin ismidir. Waikato üniversitesinde açık kaynak kodlu olarak JAVA dili üzerinde geliştirilmiştir ve GPL lisansı ile dağıtılmaktadır. İsmi de buradan gelir ve  Waikato Environment for Knowledge Analysis kelimelerinin baş harflerinden oluşur. WEKA verileri basit bir dosyadan […]

Devam

Minimax Ağaçları (Minimax Tree)

  Minimax Ağaçları (Minimax Tree) Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar mühendisliğinde, yapay zeka konusunda kullanılan bir karar ağacı türüdür. Aslında minimax ağaçları bilgisayar bilimlerine işletme bilimindeki oyun teorisinden (game theory) girmiştir. Temel olarak sıfır toplamlı bir oyunda (zero sum game), yani birisinin kaybının başka birisinin kazancı olduğu (veya tam tersi) oyunlarda karar vermek için […]

Devam

Atomluluk (Atomicity)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Latince bölünemez anlamına gelen atom kökünden üretilen bu kelime, bilgisayar bilimlerinde çeşitli alanlarda bir bilginin veya bir varlığın bölünemediğini ifade eder. Örneğin programlama dillerinde bir dilin atomic (bölünemez) en küçük üyesi bu anlama gelmektedir. Mesela C dilinde her satır (statement) atomic (bölünemez) bir varlıktır. Benzer şekilde bir verinin bölünemezliğini ifade etmek […]

Devam

Zamani (Temporal, Zamansal, Zamane, Mevkut)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Zamani kavramları açıklamak için kullanılan terimdir. Basitçe insanın zaman algısı ve bu algı üzerine kurulu olan felsefi ve yaşamsal düşünceleri geçmiş, şimdi ve gelecek üzerine kuruludur. Bu durumda zamani kavramlarda bu değerlerin etkisidine şekillendirilmektedir. Aslında din ve felsefede derin tartışmalar açmış bu konuya insanlığın var olduğu tarih boyunca hemen her […]

Devam