DTD (Document Type Definition, Döküman Tip Tanımı)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER XML veya HTML dosyalarındaki kayıtların uyması gereken koşulları belirlemeye yarar. Buna göre bir XML dökümanı istenilen bir DTD kuralına tabi tutularak bu kurala uyup uymadığı denetlenebilir. DTD’nin kendisi de bir dil olarak tanımlanabilir ve bu dilin de kendisine özgü kuralları bulunmaktadır. Temel olarak bir dökümanda kullanılacak olan DTD’nin belirlenmesi iki türlü […]

Devam

Özetleme Fonksiyonları (Hash Function)

Özetleme Fonksiyonları (Hash Function) Yazan : Şadi Evren ŞEKER Özetleme fonksiyonlarının çalışma şekli, uzun bir girdiyi alarak daha kısa bir alanda göstermektir. Amaç girende bir değişiklik olduğunda bunun çıkışa da yansımasıdır. Buna göre özetleme fonksiyonları ya veri güvenliğinde, verinin farklı olup olmadığını kontrol etmeye yarar ya da verileri sınıflandırmak için kullanılır. Anlaşılması en basit özetleme […]

Devam

Ağaçlarda Dengeleme (Rotation, Balancing)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER En çok karşılaşılan durum, ikili arama ağaçlarında bir düğüm için çocuklarının derinliklerinin 2 olması durumudu. Bu durum aşağıdaki örnekte gösterilmiştir: Yukarıdaki tasvirde ayrıca bu ağacın dengelenmiş hale nasıl dönüştürüldüğü de gösterilmiştir. Buna göre ağaç sağa dengelenmiş ve ikili arama ağacı özelliği bozulmamıştır. Yani dengelendikten sonra da ağacın sağ kolundaki değerler, […]

Devam

Trie (Metin Ağacı)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Metin ağaçları, her düğümün kendisinden sonra gelen harfi işaret ettiği ağaçlardır. Basitçe ağacın üzerine bir metin kodlanabilir ve bu metni veren ağacın üzerinde tek bir yol izlenebilir (deterministic). Durum aşağıdaki örnek üzerinde daha rahat anlaşılabilir: Yukarıdaki ağaçta dikkat edilirse kök düğüm her zaman boş metni (string) ifade etmektedir. Bu boş metin […]

Devam

İkili Ağaç (Binary Tree)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Ağaçların özel bir hali olan ikili ağaçlarda her düğümün çocuklarının sayısı azami 2 olabilir. Bir düğümün daha az çocuğu bulunması durumunda ( 0 veya 1) ağacın yapısı bozulmaz. Yapraklar hariç bütün düğümlerin ikişer çocuğu bulunması ve yaprakların aynı derinlikte bulunması durumunda bu ağaca dengeli ağaç (balanced tree) denilir. Aşağıda bir dengeli […]

Devam

Ağaçlar (tree)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bir graf şayet bağlı grafsa ve hiç döngü içermiyorsa bu grafa ağaç adı verilir. Bilgisayar bilimlerinin önemli veri tutma yöntemlerinden birisi de ağaçlardır. Buna göre veriler bir ağaç yapısına benzer şekilde (kök gövde yapraklar) tutulur. Örneğin yukarıdaki ağaç tasvirinde 7 düğümden (node) oluşan ve yapraklarında (leaf) 4 düğüm bulunan bir […]

Devam

OWL Time (OWL Zaman, Web Varlıkbilim Dili Zaman)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Gelişen zamanlama ihtiyaçları ile birlikte zamanın gösterimi ve formüllenmesi de bir ihtiyaç haline gelmiştir. Örneğin yapılan her siparişte, siparişin zamanının tutulması, basir bir kiralama işleminde veya bilet satış işleminde yapılan işlemin hangi tarih ve saatler için yapıldığının tutulması artık sıradan birer gereksinim haline gelmiştir. Bu amaçla doğmuş olan OWL Time […]

Devam

TTML (Time Tabling Markup Language, Zaman Çizelgeleme İşaretleme Dili)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Zaman çizelge işareteleme dili (Timetabling Markup Language (TTML)), XML üzerine kurulmuştur. MathML üzerine kurulu zaman çizelgeleme problemlerinin çözümünde kullanılmaktadır. TTML üzerinde kullanılan formülleme dili küme teorisine dayandırılabilir. Örneğin MathML üzerinde kullanıcılara tamamen yeni semboller ile bu sembollerin ifade ettiği yeni fonksiyon ve formülleri tanımlama imkanı sağlanır. Bu durum MathML kullanan […]

Devam

Arc Constraint (Kiriş Şartı)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER AC3 algoritması olarak bilinen ve kiriş tutarlılıklarını (arc consistency) işlemek için kullanılan algoritma anlatılacaktır. Şart işleme (Constraint Processing) konusunda kullanılan önemli yöntemlerden birisidir. Bu algoritmanın AC1 ve AC2 diye adlandırılan daha eski ancak performans olarak daha kötü çözümleri bulunduğu gibi AC4, AC5 gibi daha başarılı ancak uygulaması daha zor ve […]

Devam

4 vezir problemi (4 queen problem)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Satranç oyunundan esinlenerek üretilen bu problemde 4×4’lük bir satranç tahtasına (orjinal satranç tahtası 8×8’lik olmakla beraber problem tahtanın küçültülmüş bir kısmında tasarlanmıştır) 4 adet vezirin birbirini yemeden nasıl yerleştirileceği tartışılır. Bilindiği üzere satranç oyununda vezirler satır sütün veya diyagonal olarak (ileri, geri, sağa, sola veya istenilen bir çapraz yöne) istedikleri kadar […]

Devam