Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Bilgisayar bilimlerinde özellikle de yapay zeka konusunda ve buna bağlı diğer alt dallarda (örneğin doğal dil işleme) kullanılan bir graf teori (graph theory) gösterimidir. Kelime anlamı olarak uzatılmış geçiş ağı (tehir-i intikal şebekesi) denilen ağların amacı toplanan bilgilere göre bir karar vermek ve karar verme işlemi sırasında da bir belirsizlik (ambiguity) bulunuyorsa, karar verme işlemini yeterli bilgi topalanana kadar tehir etmektir (geciktirmektir, augment). Ağın ismi de buradan gelmektedir.
Temel olarak sonlu otomatları (Finite state automats) baz alan ağlarda her düğüm (node) bir dilbilimsel (linguistic) bilgiyi içermektedir. Kirişler (edges, arcs) ise bu dilbilimsel üniteler arasındaki geçiş imkanlarını gösterir.
Örneğin yukarıdaki şekilde Türkçe cümleler ile randevüları tutan bir takvim programı uygulaması olan yüksek lisans tezimden alınma doğal dildeki kelime grupları arasındaki geçişleri gösteren bir ATN görülmektedir.(tezin detaylarına www.shedai.net/tusa adresinden erişilebilir)
Yukarıda ise bir önceki şekilde görülen ATN kullanılarak “on ocak ikibin ile on mart ikibiniki arasında haftada bir ali bey ile bahçeli okulda saat onda ikişer saatlik toplantılar var” cümlesinin parçalama ağacı (parse tree) gösterilmiştir.