Yazan:Şadi Evren ŞEKER
Kuantum mekaniği üzerinde yapılan çalışmalar göstermiştir ki, dolanık kubitler (entangled qubits) birbiri ile özel bir bağa sahiptir ve bazı kurallara uyarlar. Buradaki bağlantıya çevirim ilişkisi (spin correlation) ismi de verilir.
Basitçe iki kuantum parçacığının aynı anda üretildiğini düşünelim, birisinin yukarı çevirim diğerinin ise aşağı çevirim olduğunu düşünelim. Bu durumda iki kuantum parçacığının dolanık olması söz konusudur ve bu iki parçacığın sürekli olarak ters çevirimde olduğu kabul edilir ve bu duruma çevirim ters ilişkisi (spin anti-correlated) ismi verilir.
Dolanık kubitlerin bir özelliği de bu ilişkilerini her yerde göstermeleridir. Literatürde bu durum için yerel olmayan (non-local) terimi kullanılır. Yani ilişkileri, herhangi bir yerle sınırlı değildir ve kubitlerin ayrı yerlere yollanması durumunda da ilişkileri bozulmaz.
Kuantum haberleşmesi ve güvenli veri iletimi için oldukça önemli olan bu özellik, üretilen iki kübitin farklı yerlerde aynı özelliği göstermesinin yanında, kübitlerden birisinin açılması ve okunması halinde, bu kubitin bozulmasına da dayanmaktadır.
Kubit ölçümleri, kübitin bilgisini bozmaktadır. Bunun anlamı, bir kübit sadece bir kere okunabilir ve bu okumadan sonra kararsız hale gelir.
Şayet elimizde dolanık iki kübit bulunuyorsa, bu kubitlerden birisi okunduğunda artık dolanıklık özelliğini yitirir. Dolayısıyla iki kubit üretilip, bu kubitlerden birisinin karşı tarafa yollanması durumunda, yolda bir saldırgan tarafından okunursa artık orijinal kubit ile olan ilişkisi bozulmuş olur. .
Veri iletişimi ile ilgili daha fazla bilgi için güvenli kuantum haberleşmesi konusuna bakabilirsiniz.
Ayrıca dolanık kübitlerin durumları için bell durumları (bell states) konusu okunabilir.