Yazan : Şadi Evren ŞEKER Toplam çarpım algoritmaları (sum-product algorithms), çeşitli istatistiksel ve hesaplamalı çalışmalarda, birden fazla varlığın ürettiği verilerin işlenmesi için kullanılır. Buradaki amaç, birbiri üzerinde etkisi bulunan bayez ağı (bayesian network) veya markof rastgele alanı (markov random field)…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, şekil teorisinde (graph theory) kullanılan sargısız ağaç (unwrapped tree) kavramını açıklamaktır. Şekil teorisi üzerine kurulu pek çok çalışmada sıkça geçmekte olan bu kavram, basitçe şeklin ifade ettiği değerlerin sadeleştirilmesi ve şekildeki döngülerin…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, hesaplama algoritmaları ve istatistiksel çalışmalara temel teşkil eden çarpan şekillerini (factor graph) açıklamaktır. Çarpan şekilleri, özel bir şekil (graph) tipidir ve özellikle toplam çarpım algoritmalarının (sum-product algorithms) temelini oluşturur. Ayrıca hata düzeltme…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, fizik ve istatistik konularında sıkça geçen ve çoğu bilgisayar bilimleri konusuna temel teşkil eden Markof Rastgele Alanlarını (Markov Random Field) anlatmaktır. Esas itibariyle markof rastgele alanları, markof ağının (markov network), bir yönsüz…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, matrislerin determinantını (masfuf muheddedad, matrix determinant) nasıl hesaplandığını anlatmaktır. Konuya basit matrisler ile başlayalım. Örneğin 2×2 boyutundaki bir matris için: basitçe det(A) = ad – bc şeklinde hesaplanabilir buradaki hesap aşağıda gösterilen…

HyperGraph (HiperGraf, İleri Şekil) Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, hipergraf (ileri şekil, hypergraph) konusunu anlatmaktır. Matematiksel bir terim olan hipergraf kavramı, bilgisayar bilimlerinin çeşitli alanlarında kullanılmaktadır. Tanım itibariyle bir kenarın (edge) çok sayıdaki düğüme (node) bağlanabildiği özel…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Vurma zamanı (hitting time) kavramı, rastsal süreçlerin (stochastic processes, stokastik olaylar), verilen bir alt küme ile birleştiği zamanı işaret eder. Örneğin yazı tura oynayan bir tarafın, ilk yazı gelmesi haline bir vurma zamanı, yani gelebilecek…

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, istatistikte geçen ve bilgisayar bilimlerinin çeşitli konularının anlaşılması için gereken koşullu olasılık dağılımını (conditional probability distribution) açıklamaktır. Koşullu olasılık dağılımı iki rast gele değişken (random variable) üzerinde tanımlıdır. Tek cümle ile tanımlanacak olursa,…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu problemde, tek şeritli bir köprünün iki ucundan gelen araçların karşıya geçmesini senkronize etmemiz isteniyor. Köprü tek şeritli olduğu için anlık olarak bir yönde araç geçişi mümkün olabiliyor. Bir aracın karşıya geçmesi, ancak karşı taraftan…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Problemin tanımı : Bir berber dükkanında, bir bekleme salonu, bu salonda n adet sandelye ve ayrıca m adet berber koltuğu bulunmaktadır. Sistemimizde m adet de berber olduğunu düşünelim. Şayet hiç bekleyen müşteri yoksa berber uyumaya…