Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Günümüz bilgisayar teknolojilerinin üzerine inşa edilmiş olan Von Neumann bilgisayarlarında en düşük veri ünitesi ikildir (bit). Benzer şekilde kuantum bilgisayarları içinde kubit (qubit = quantum bit) kullanılmaktadır. Normal ikilde (bit) sadece 1 ve 0 değerleri depolanabilirken bir kubit içinde 0, 1 veya her ikisi birden bulunabilmektedir. Bu konuyu daha iyi anlayabilmek için kubit kavramını daha detaylı okyabilirsiniz.
Bir kubit, bazı elementlerin atomları üzerin inşa edilmiştir. Bu konuda hidrojen güzel bir örnek olabilir. Bilindiği üzere hidrojen atomu basit bir elementtir ve bir elektron ve bir çekirdekten oluşmaktadır. Elektronlar ise çeşitli enerji seviyesinde bulunabilirler. Bu enerji seviyeleri 0 veya 1 değerlerini göstermek için kullanılacak olsun. Basitçe elektronun en düşük yörüngede bulunması 0 en yüksek yörüngede bulunması ise 1 olarak ifade edilecek olsun.
Bu konuda ilave bir bilgi de elektronların LASER marifetiyle yörüngelerinin değiştirilebildiği ve yüksek ve düşük yörüngeler arasında hareket ettirilebildiğidir. Burada LASER sisteme foton katmakta ve kısaca değeri 0 ile 1 arasında değiştirmektedir. Bu işlemi basit bir olumsuz (not) operatörüne benzetebiliriz. Yani mantıksal olarak giriş değerinin olumsuzunu almaktadır.
Kubitlerin normal ikillerden (bit) ayrıldığı nokta ise sisteme yörünge değiştirmek için gereken LASER etkisinin yarısının yapılması durumudur. İşte normal bir bitten kubitin ayrıldığı noktada burasıdır. Bu durumda elektron her iki yörüngede de bulunmaktadır. Bu duruma süper konum (Super position) adı verilmektedir.
Super konumun hesaplamalarda da sağladığı müspet etkiler bulunmaktadır. Kuantum paralelliği (Quantum parallelism) adı da verilen bu işlemde kubitlerin heri ki durumu da göz önünde bulundurulmaktadır. Yani kubit 0 veya 1 durumunda olduğunda sonucun alacağı iki farklı değer ayrı ayrı hesaplanmış gibi tek bir işlemde hesaplanmaktadır.