Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimleri de dahil olmak üzere, felsefe, matematik veya dilbilim gibi pek çok alanda kullanılan bir mantık modellemesinin ismidir. Buna göre modellenecek sistemdeki varlıklar ve bu varlıklar üzerine uygulanacak olan işlemler ayrı ayrı ele alınır…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinin de aralarında bulunduğu, başta felsefe olmak üzere, matematik ve dilbilim gibi alanlarda kullanılan bir mantık modelidir. Bu modelin özelliği kıyas ve tümden gelim yaklaşımına göre ispatlanabilir özellikte olmasıdır (deductive). Yani bir makine, veya…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Zeki vekiller (etmenler, ajanlar) kavram olarak, bilgisayar bilimlerine, felsefe, biyoloji ve ekonomi alanındaki çalışmalardan sonra girmiştir. Bu alanlardaki anlamı ve kullanımı, genellikle herhangi bir işin farklı bir vekil tarafından yürütülmesi olarak anlaşılabilir. Bilgisayar bilimlerin açısından…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Olasılık teorisinde kullanılan ve bir toplumun nüfusu ve yaşam standartları arasında bir çelişki oluşturan paradokstur. Paradoksun tanımında, bir toplumun refah seviyesinin yaşamaya yetecek kadar olması (yani olabilecek en düşük seviyede olması) ve nüfusunun azami seviyede…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimleri de dahil olmak üzere pek çok matematik temelli bilim ve mühendislik alanında kullanılan oldukça basit bir umdedir. İsmini güvercin yuvalarından alan bu kaideye göre yuva sayısından fazla güvercin varsa, ve bütün güvercinler bir…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde özellikle veri güvenliği konusunda kullanılan sıfır bilgi ispatı (zero knowledge proof) örneklerinden birisidir. Orijinal ismi chess grandmaster problem olarak geçer. Problemi basitçe şu şekilde tanımlayabiliriz. Bir gün satrancı hiç bilmeyen (veya büyük usta…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Temel olarak matematiksel tümevarımın kullandığı yaklaşıma benzer. Bir farkı ispatı bir seri veya seri üreten bir fonksiyon üzerinden değil de ayrı ayrı örnekler üzerine bina etmesidir.  Yani matematiksel tümevarım yönteminde aşağıdaki şekilde bir yazım mümkündür:…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Yazılım mühendisliğinde kullanılan bir programlama yaklaşımıdır. AOP olarak kısaltılmış halde de geçer. Türkçe literatüründe bağlam / cephe / kesit / görünüm yönelimli programlama kelimelerinin hepsi farklı kaynaklarda kullanılmıştır. 1990’lı yılların ortalarında özellikle JAVA ve nesne…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Gellish dileri sınırları ve kuralları insanlar tarafından belirlenen ve istisanası bulunmayan dillerdir. Bu anlamda programlama dilleri de dahil olmak üzere çeşitli kullanım alanları vardır. Etimolojik olarak Genel Mühendislik Dili (Generic Engineering Language) kelimelerinin baş harflerinden…

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinin de içinde bulunduğu pek çok bilim ve mühendislik dalını yakından ilgilendiren hesaplanabilirlik teorisi (computability theory) konusundaki problemlerden birisidir. Problemi basitçe tanımlama gerekirse bir koşulun (ki biz buna karar ismini vereceğiz) sağlanıp sağlanamadığını evet-hayır…