Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Mantıksal tasarım (logic design) kullanılarak bir çıkarma devresi yapmak mümkündür. Devre tasarımına başlanmadan önce ikilik tabandaki çıkarma işlemini hatırlayalım. Bu işlem 1 tümleyeni (1’s complement) veya 2 tümleyeni (2’s complement) alınarak sayının eksi halde gösterilmesi ve ardından toplama işleminin yapılması ile tamamlanmaktaydı. Aşağıdaki sayısal örneği inceleyelim:
Örneğin
11011001
sayısının bir tümleyeni aşağıda verilmiştir:
00100110
bu sayıya 1 eklenerek, iki tümleyeni elde edilir:
00100111
Bu sayı aynı zamanda orjinal sayı olan 11011001
sayısının da negatifi gösterimi olarak kullanılabilir.
Bunu bir örnek ile göstermek gerekirse, aşağıdaki çıkarma işlemini ele alalım:
11001001 10110101 - --------- 00010100
bilindiği üzere aslında çıkarma işlemini, çıkarılan sayının negatifini alıp toplama olarak da yorumlayabiliriz. Dolayısıyla aslında her toplama devresi bir çıkarma devresi olarak kullanılabilinir. Yapılması gereken tek şey çıkarılmak istenen değerin negatifini 2 tümleyeni ile almaktır.
Şimdi cıkarıcı bir devrenin 1 bit (ikil) için tasarımını yapabiliriz. Bu tasarım yukarıdaki sebeplerden dolayı tamamen mantık devrelerinin bir egzersizi şeklinde olup gerçek bir uygulama için anlamlı değildir.
A B C
0 0 00
0 1 11
1 0 01
1 1 00
Yukarıdaki tasarıma göre C= A-B işlemi gösterilmiştir. C değerinin başındaki hane sign bit(yön ikili) olarak düşünülebilir yani sayının eksi olması durumunda 1, artı olması durumunda ise 0 değeri almaktadır.
Bu devredeki iki haneli C değerini C1 ve C2 bitleri (ikilleri) olarak ifade edece olursak:
C1 için karnaugh hartiası:
0 1
0 0
C2 için karnaugh haritası:
0 1
1 0
olarak bulunur. C2 değerinin yahut (XOR (özel veya)) olduğu açıktır. Buna göre C2 = A^B denilebilir.
C1 için ise B Λ A’ sonucu çıkmaktadır. Sonuçta elde ettiğimiz cikarici devreyi aşağıdaki çizimde görebiliriz: