İşletim Sistemi (Operating System)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER

İşletim sisteminin görevi temel olarak donanım (ve diğer sistem kaynakları) ile bilgisayarda çalışan ve bu kaynakları talep eden program (veya processler) arasında ilişki kurmak ve kaynak yönetimini kontrol etmektir. Aşağıdakine benzer bir katmanlı yaklaşım bu anlamda doğru kabul edilebilir:

İşletim sisteminin günümüzdeki anlamını anlamak için belkide kelimenin gelişimini ve kısa bir tarihini bilmekte yarar olabilir. İşletim sistemleri olmadığı zamanlarda bilgisayarların yönetilmesinden sorumlu olan işletmenler (operators) bugün işletim sistemlerinin yaptığı işlemleri temel olarak elle yapıyorlardı.

Örneğin kullanıcıların çalıştırmak istedikleri programları varsa, bu işletmene gidip programlarını teslim ediyor sonra işletmenin verdiği tarih ve saatte tekrar giderek programlarının sonuçlarını alıyorlardır. Bu sırada işletmen bilgisayar üzerinde gerekli kaynak ayarlamaları ve sistem ayalarını (configuration) yaparak programları belirli bir sırada çalıştırıyordu.

Gelişen yazılımlarla işletmenlerin bu yaptıklarını artık programlar yapabiliyor ve gelen program talebini yukarıdakine benzer şekilde çözüyorlar.

İşletim sistemlerinin bugün kü halini almasındaki en önemli tarihi kırılmalardan birisi de bir işletim sisteminde aynı anda birden fazla işlemin çalışabilmesidir (multi processing). Bu gelişme ile birlikte hafızanın ve işlemcinin paylaşılması problemi doğmuştur.

Bir işletim sistemini iki farklı parça olan çekirdek (kernel) ve kabuk (shell) ‘den müteşekkil olarak görmek mümkündür. Buna göre çekirdek kısmında işletim sisteminin temel fonksiyonları icra edilirken, kabuk kısmı işletim sisteminin kullanıcı iletişiminden, kullanıcılardan gelen taleplerin çekirdeğe taşınması ve sonuçların kullanıcının talebi doğrultusunda işlenmesi gibi işlemlerden mesuldür.

İşletim sistemleri ile ilgili bilgisayarkavramlari.com sitesinde yer alan pekçok yazıyı yine aynı isimli kategorinin altından okuyabilirsiniz.