Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, en basit terimlerden birisi olan Sistem kelimesini açıklamaktır. Bir kelime ne kadar basit ve ne kadar sık kullanılıyorsa açıklaması da bir o kadar zor olur. Kelime esas olarak İngilizcedeki System kelimesinden Türkçeye Sistem olarak girmiştir (veya diğer başka bir dilden de girmiş olabilir ancak Türkçe olmadığı kesin). Kelimenin […]
Category: Temel Bilimler
Belief Propogation (İnanç Yayılımı)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Türkçede inanç yayılması (veya iman neşri) olarak çevrilebilecek belief propagation konusu, bilgisayar bilimlerinde, makine öğrenmesi (machine learning) konusunun altında değerlendirilebilir. Algoritma ilk olarak Judea Pearl tarafından 1982 yılında yayınlanan makalesinde duyurulmuştur. Pearl, Judea (1982). “Reverend Bayes on inference engines: A distributed hierarchical approach”. Proceedings of the Second National Conference on […]
Sayı Tabanları (Number Bases)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Matematikte sıkça kullanılan ve bilgisayar bilimlerinde ver işlenirken sıkça karşımıza çıkan bir konudur. İnsanlığın günümüzde en yoğun olarak kullandığı ve hemen hepimize ilk okul sıralarından itibaren öğretilen onluk sayı tabanında 0’dan 9’a kadar olan semboller kullanılır : 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 Değer olarak bu semboller varlık / yokluk veya çoğunluğu ifade eder. Örneğin […]
Markof Modeli (Markov Model)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimleri de dahil olmak üzere pekçok bilim ve mühendislik alanında kullanılan markof modelleri aslında graf teorisinin (graph theory) bir uygulamasıdır. Basitçe düğümleri (nodes) durumlardan oluşan ve bu durumlar arasında istatistiksel geçişi modelleyen kenarları (edges) bulunan graflardır. Markof modellerine (markof zinciri (markov chain) ismi de kullanılmaktadır) göre bir durum belirli […]
Atomluluk (Atomicity)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Latince bölünemez anlamına gelen atom kökünden üretilen bu kelime, bilgisayar bilimlerinde çeşitli alanlarda bir bilginin veya bir varlığın bölünemediğini ifade eder. Örneğin programlama dillerinde bir dilin atomic (bölünemez) en küçük üyesi bu anlama gelmektedir. Mesela C dilinde her satır (statement) atomic (bölünemez) bir varlıktır. Benzer şekilde bir verinin bölünemezliğini ifade etmek […]
Entropi (Entropy, Dağınım, Dağıntı)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bir sistemin düzensizliğini ifade eden terimdir. Örneğin entropi terimini bir yazı tura atma işleminde 1 bitlik (ikil) ve %50 ihtimallik bir değer olarak görebiliriz. Burada paranın adil olduğunu ve yazı tura işleminin dengeli bir şekilde gerçekleştiğini düşünüyoruz. Şayet para hileli ise o zaman sistemin entropisi (üretilen sayıların entropisi) %50’den daha […]
İşletim Sistemi (Operating System)
İşletim Sistemi (Operating System) Yazan : Şadi Evren ŞEKER İşletim sisteminin görevi temel olarak donanım (ve diğer sistem kaynakları) ile bilgisayarda çalışan ve bu kaynakları talep eden program (veya processler) arasında ilişki kurmak ve kaynak yönetimini kontrol etmektir. Aşağıdakine benzer bir katmanlı yaklaşım bu anlamda doğru kabul edilebilir: İşletim sisteminin günümüzdeki anlamını anlamak için belkide […]
Aşırıdüzlem (hyperplane)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Kısaca öklit uzayında (euclid space) kesişim olarak ifade edilebilir. Örneğin tek boyutlu uzayda doğrulardan bahsedildiğine göre kesişim bir noktadır. İki boyutlu uzayda (iki boyutta düzlemlerden bahsedilebilir ve iki düzlem için) kesişim bir doğrudur. Üç boyutlu uzayda (üç boyutlu şekillerden bahsedilebilir, örneğin iki küpü ele alalım) keisişim bir düzlemdir. Üçüncü boyuttan […]
Analog
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde sinyal işleme veya fonskiyon değerlerinde sıkça rastlanan bir kavram olan analog fonksiyonun sürekli olması anlamında kullanılmaktadır. Buna göre fonksiyonun aşağıdakine benzer bir çıktısı olması beklenir: Yukarıdaki tasvirde görüldüğü üzere sol tarafta sürekli bir sinyalin sonucu her noktasında soldan ve sağdan yaklaşıldığında aynı sonucu verirken sağ tarafta bulunan kesikli (discrete) […]
Dizgi (String)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bir dilde bulunan ve o dilin tanımlı olan alfabesi içerisindeki sembollerin çeşitli sayılarda ve çeşitli sırada dizilmesi ile elde edilen yazılardır. Örneğin bir dildeki alfabe aşağıdaki şekilde tanımlı olsun: ∑1 = {0,1} Buna göre dilimizde sadece “0” ve “1” sembolleri tanımlı demektir. Bu dilde örneğin w1=0 veya w2=10101011010 gibi bir […]