n-gram
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Verilen bir dizilimdeki (sequence) tekrar oranını bulmaya yarayan yöntemdir. İsmi n ve gram kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Buradaki n, tekrarın kontrol edildiği değerdir. Gram ise bu tekrarın dizilim içerisindeki ağrılığını ifade etmek için kullanılmıştır. Örneğin bir dizgi…
McEliece Şifrelemesi
Yazan : Şadi Evren ŞEKER McEliece şifrelemesi (McEliece cryptosystem), veri güvenliğinde kullanılan asimetrik şifreleme (asymmetric encryption) yöntemlerinden birisidir. Algoritma, veri güvenliği açısından çok kullanışlı olmasa da gelişmekte olan kuvantum hesaplama (quantum computing) çalışmaları ile birlikte önem kazanmaya başlamıştır. Bilindiği üzere…
Permutasyon Matrisi (Permutation Matrix)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Özellikle veri güvenliği ve şifreleme algoritmaları tarafından kullanılan permutasyon matrisi tanım olarak, her satır ve sütununda sadece bir tane 1 değeri olan ve diğer değerlerinin 0 olduğu matristir (masfuf). Örneğin aşağıdaki matris bir permutasyon matrisidir:…
Eşlik Kontrol Matrisi (Parity Check Matrix)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Hata kontrolü için kullanılan yöntemlerden birisidir. Veri güvenliği, veri iletimi veya veri sıkıştırma gibi alanlarda kullanılır. Genelde H sembolü ile gösterilir. Basitçe sistemde kullanılan üreteç matristen (generating matrix) çıkarılabilir. Bir eşlik kontrol matrisinin yapısı aşağıda…
Üreteç Matris (Generator Matrix)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Kodlama kuramında (coding theory) geçen bir kavramdır. Elimizde bir matris olduğunu ve bu matristen, veri sıkıştırma (compression), veri güvenliği (cryptography) veya ver iletişimi (data communication) gibi çeşitli amaçlar için kod kelimeleri (code words) üreteceğimizi düşünelim….
Kod Kelimesi
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Haberleşmede kullanılan bir terimdir. Bir kod kelimesi (code word), belirli bir teşrifatın (protocol, protokol) anlamlı en küçük parçasıdır. Her kod kendi başına tek bir anlam ifade eder ve bu anlam yeganedir (unique). Aynı yaklaşım programlama…
Ateşböceği Algoritması (Firefly Algorithm)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde kullanılan bir üst sezgisel algoritmadır (meta heuristic algorithm). Algoritmanın ismi, algoritmanın inşa edilmesinde model alınan ateş böceklerinden gelmektedir. Ateş böceklerinin tek cins olması (unisex) ve birbirilerini çekmeleri algoritmanın temelini oluşturur. Buna göre bir ateş…
Gomory-Hu Ağacı
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde, şekil kuramında (graph theory) kullanılan en kısa kesim (minimum cut) problemine yönelik bir iyileştirme (optimization) ağacıdır. Algoritmanın amacı, bir ağaç (tree) oluşturmak ve oluşturulan ağaçta, bir şekildeki (graph) kesme ihtimallerini hesaplamaktır. Algoritmanın çalışmasını…
Sayı Alan Kalburu (Number Field Sieve)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bir sayının asal çarpanlarına ayrılması için kullanılan yöntemlerden birsidir. Yöntemin ismi kalbur probleminden (sieving problem) gelmektedir. Sayı alan kalburu (NFS), yapı olarak bir Ferma’nın çarpanlara ayırma sistemine dayanan (Fermat’s Factorization) bir denklik elde etmek ister….
AKS Asallık Testi (AKS Primality Test)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Verilen bir sayının asal sayı olup olmadığının bulunması, bilgisayar bilimlerinde, özellikle veri güvenliği (kriptoloji) konusunda oldukça önemlidir. AKS asallık testinin ismi, yöntemi geliştiren üç kişinin isimlerinden türetilmiştir. ( Agrawal, Kayal, Saxena) Yöntemin dayandığı matematiksel yapı…