Sembolik Bağ (Symbolic Link)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER

Bilgisayar bilimlerinde, işletim sistemi konusunda kullanılan bir terimdir. İşletim sisteminin temel fonksiyonlarından birisi de bilgisayarın sabit diskini (hard disk) ve bu disk üzerindeki dosyalama yapısını kontrol etmektir. Bu anlamda çeşitli işletim sistemi üreticileri çeşitli tasarımlar yapmış ve farklı dosyalama sistemleri geliştirilmiştir. Bunlardan en çok bilinenleri FAT, NTFS ve ext şeklinde sayılabilir.

Bu dosya sistemlerinin hepsinde bilgiler dosyalar içerisinde tutulur. Yani bir dosyanın ismi, tarihi ve sahibi bulunmakta yarıca dosyanın boyutunu da belirleyen bir içeriği bulunmaktadır. Örneğin bir kelime işlem programı ile ( örn. Word) yazılan yazıların saklandığı tek bir dosya diskte saklanabilir ve istenildiğinde bu dosyaya dönülerek saklanan bilgilere ulaşılabilir.

Dosyalama sistemlerinin (file systems) ortak özelliklerinden birisi de dosyaların klasörler içerisinde saklanma imkanıdır. Dizin (directory) veya klasör (folder) ismi verilen bu yapılar birden fazla dosyayı veya yine kendi cinslerinden dizin veya klasörü barındırabilir.

Dolayısıyla her dosya aslında bir dizininin (veya klasörün) içerisinde bulunur. İşte tam bu noktada sembolik bağlar anlam kazanır. Şayet dosyamızı bir klasörün içinde bulunuyor ve aynı zamanda farklı bir klasöründe içinde olmasını istiyorsak, yani dosyanın birden fazla kopyasının olmasını değil ama birden fazla yerden erişilmesini istiyorsak, dosyayı bu farklı konumlara kopyalamak yerine birer bağ oluşturabiliriz. Bu sayede dosya tek bir yerde saklanacak ve diskte bir kere yer kaplayacak ancak bağ oluşturulan her yerden erişilebilecektir.

Linux üzerinde sembolik bağ oluşturmak için “ln” komutu kullanılır (link kelimesinin kısaltması) ve sembolik bağ için –s parametresi kullanılır (Sembolik kelimesinin baş harfi)

Şayet –s parametresi kullanılmazsa bu tip kurulan bağlara sıkı bağ (hard link) ismi verilir.

Bağlantı kurmak için aşağıdaki şekilde komut verilebilir:

ln –s hedef kaynak

Örneğin /home/sadievrenseker dizini altında yeni bir link oluşturulmak istensin. Bağlantının hedefi de /usr/bin/xterm olsun. Bu durumda komut aşağıdaki şekilde verilecektir:

ln –s /home/sadievrenseekr/xterm /usr/bin/xterm

Yukarıdaki komut verildikten sonra /home/sadievrenseker altında “xterm” isimli bir bağlantı oluşacaktır ve ls –l komutu ile bu dizinin içeriği gösterildiğinde aşağıdaki şekilde bir görüntü oluşur:

Yukarıdaki şekilde görüldüğü üzere, ls komutu ile dizinin içeriği görüntülendiğinde, en baştaki sembol “l” harfi olarak belirtilmiştir. Bunun anlamı bu dizin elemanının bir bağlantı (link) olduğudur ve ayrıca detay kısmında xterm elemanının /usr/bin/xterm’e bir bağlantı olduğu da görüntülenmiştir.