Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Bu yazının amacı, yapay zeka (artificial intelligence) konusunun temellerini oluşturan bir test kavramından bahsetmektir. Allen Turing tarafından ortaya atılan bir teste göre, bir bilgisayarın, bir insan gibi davranabilmesinin tanımını yapılmıştır.
Yani, yapay zeka çalışmalarının hedeflerinden birisi, bir gün insan gibi çalışan bir bilgisayar yapmak olarak görülürse, bu durumda bir bilgisayarın, insan gibi çalışabilmesi nasıl tanımlanabilir?
Turing, bu durumu basit bir testle açıklar. Bir duvarın arkasında iki bilgisayar ve bilgisayarlardan birsinin klavyesinde yazı yazan bir kişi, diğerinde ise çalışan bir yazılım olması durumunda, verilen sorulara bakarak bir kişinin bu bilgisayarlardan hangisinde insanın cevap verdiğini, hangisinde bir yazılımın cevap verdiğini anlayıp anlayamamasıdır.
Yukarıdaki şekilde gösterildiği üzere, duvarın sol tarafında, testi yapan bir kişi bulunmaktadır. Bu kişi önündeki iki bilgisayardan birncisi duvarın arkasında, gerçek bir insanın cevap yazdığı bir bilgisayar, diğeri ise duvarın arkasında bir yazılımın cevap verdiği bir bilgisayar bağlıdır. Buna göre test yapan kişi, yazdığı ve aldığı sorulardan acaba hangi bilgisayarın arkasında gerçek bir insan, hangisinin arkasında bir yazılım olduğunu bulabilecek midir?
Burada sorulabilecek sorularda bir sınır bulunmamaktadır. İstenen sorular sorulabilir. Örneğin 4096 sayısının karekökünü bir bilgisayar insana göre çok daha hızlı verecektir. Veya “bugün ne var ne yok” gibi bir soruyu bir yazılımın anlaması daha uzun zaman alacak (veya hiçbir zaman mümkün olmayacaktır).
Bu testin ortaya konmasının ardından, bu testin hiçbir zaman geçilemeyeceğini düşünenler gibi bir gün bu testi geçen bir yazılımın olacağını düşünenler de olmuştur.