Gauss Sadeleştirmesi (Gaussian Elimination)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Gauss sadeleştirme yöntemi çok bilineyenli 1. derece denklemleri çözmek için kullanılır. Basitçe birden fazla değişkeni bulunan 1. derece bir denklemi çözmek için bilinmeyen sayısı kadar denklem gerekir. Bu denklemlerden bir tanesi seçilerek diğer denklemleri sadeleştirmek için kullanılır. Örneğin aşağıdaki denklem sistemini ele alalım: 3x + 2y = 5 (D1) -2x […]

Devam

Fibonacci Sayıları (Fibonacci Numbers)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde çok sık kullanılan sayı serileridir. Bu sayıların önemi özyineli (recursive) fonksiyonlar ile kolayca yazılabilmesidir. Fibonacci serisinin ilk iki sayısı 1’dir. Diğer sayılar ise kendinden önceki iki sayının toplamıdır. fib0=1 fib1=1 fib2=fib0 + fib1 = 1 + 1 = 2 fib3=fib1 + fib2 = 1 + 2 = 3 […]

Devam

Özetleme Fonksiyonları (Hash Function)

Özetleme Fonksiyonları (Hash Function) Yazan : Şadi Evren ŞEKER Özetleme fonksiyonlarının çalışma şekli, uzun bir girdiyi alarak daha kısa bir alanda göstermektir. Amaç girende bir değişiklik olduğunda bunun çıkışa da yansımasıdır. Buna göre özetleme fonksiyonları ya veri güvenliğinde, verinin farklı olup olmadığını kontrol etmeye yarar ya da verileri sınıflandırmak için kullanılır. Anlaşılması en basit özetleme […]

Devam

Ayrık Logaritma (Discrete Logarithm)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Ayrık logaritma daha çok soyut matematik alanında kullanılan bir işlemdir. Normal logaritma işlemi bilindiği üzere üst alma işleminin (exponent) tersidir. Örneğin doğal veya karmaşık sayılar için loga(b) logaritma gösterimi ax = b işleminin tersidir ve sonucu x değeridir. Ayrık logaritma ise doğal veya karmaşık sayılar üzerinde değil dairesel gruplar üzerinde tanımlı […]

Devam

Ellipsel Eğri (Elliptic Curve)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Elipsel eğri (Eliptic curve) , gerçek sayılar kümesi (real numbers) üzerinde tanımlanan ve y2 = x3 + ax + b, genel denklemini x ve y gerçek sayıları için sağlayan eğrinin ismidir. Bu genel denklem için her a ve b değeri farklı bir eğri verir. Örneğin a = -4 ve b […]

Devam

Dairesel Grup (Cyclic Group)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Grup teorisinde, bir sayıdan bütün grubun üretilebildiği gruplara dairesel grup (cyclic group) ve bu üretmek için kullanılan sayıya üreteç (generator) ismi verilir. Örneğin G = { g0, g1, g2, g3, g4, g5 }   grubu için 6 üye bulunmaktadır ve dairesel bir grup olduğuna göre son elemandan sonra tekrar ilk elemana geri […]

Devam

OWL Time (OWL Zaman, Web Varlıkbilim Dili Zaman)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Gelişen zamanlama ihtiyaçları ile birlikte zamanın gösterimi ve formüllenmesi de bir ihtiyaç haline gelmiştir. Örneğin yapılan her siparişte, siparişin zamanının tutulması, basir bir kiralama işleminde veya bilet satış işleminde yapılan işlemin hangi tarih ve saatler için yapıldığının tutulması artık sıradan birer gereksinim haline gelmiştir. Bu amaçla doğmuş olan OWL Time […]

Devam

Arc Constraint (Kiriş Şartı)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER AC3 algoritması olarak bilinen ve kiriş tutarlılıklarını (arc consistency) işlemek için kullanılan algoritma anlatılacaktır. Şart işleme (Constraint Processing) konusunda kullanılan önemli yöntemlerden birisidir. Bu algoritmanın AC1 ve AC2 diye adlandırılan daha eski ancak performans olarak daha kötü çözümleri bulunduğu gibi AC4, AC5 gibi daha başarılı ancak uygulaması daha zor ve […]

Devam

4 vezir problemi (4 queen problem)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Satranç oyunundan esinlenerek üretilen bu problemde 4×4’lük bir satranç tahtasına (orjinal satranç tahtası 8×8’lik olmakla beraber problem tahtanın küçültülmüş bir kısmında tasarlanmıştır) 4 adet vezirin birbirini yemeden nasıl yerleştirileceği tartışılır. Bilindiği üzere satranç oyununda vezirler satır sütün veya diyagonal olarak (ileri, geri, sağa, sola veya istenilen bir çapraz yöne) istedikleri kadar […]

Devam

Ortak Bölenlerin En Büyüğü (OBEB, GCD, Greatest Common Divisor)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER İki sayının ortak bölenlerinin en büyüğü ile kastedilen iki sayı çarpanlarına ayrıldığında ortak çarpanlarının en büyüğüdür. Örneğin 27 ve 18 sayılarının en büyük ortak bölenleri 9 dur çünkü 9 iki sayıyı da böler, ve iki sayıyı da bölen daha büyük ortak bir sayı yoktur. iki sayının ortak böleninin en büyüğünün […]

Devam