Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Kuantum işleme (Quantum Computation) konusunda kullanılan ve iki dolanık kubitin (entangled qubit) birbirine göre alabileceği halleri gösterir. Dolanık kubitlerin ikiden fazla olması için kullanılan farklı haller (states) bulunur ancak Bell halleri sadece iki kubit için çalışmaktadır. Bu iki kubitin dolanık olması durumuna ayrıca EPR durumu ismi de verilmektedir. (EPR: Einstein, Podolsky ve Rosen baş harflerinden oluşmaktadır ve 1935 yılında yayınlanan makalelerine atfedilmiştir) Dolanık kubitlerin veri iletişimde kullanımını belirlemekte kullanılır. Bu haller aşağıdaki 4 durumla gösterilebilir.
Buradaki gösterimde, veri iletişiminde kullanılan Alice ve Bob ikisinden taraflar, A ve B indisleri ile gösterilmiştir. Dolayısıyla, yukarıdaki gösterimde |0>A değeri, Alice için 0 olması veya |1>B gösterimi, Bob için 1 değerinin okunmasını ifade eder (burada kullanılan ket gösterimidir ve detaylı bilgi için Dirac Notasyonu başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz)
Yukarıdaki hallerden örneğin halini ele alalım.
Bu halde, Alice tarafından tutulan bilginin 0 veya 1 olması durumu ele alınmıştır. (A indisi içeren |0> ve |1> gösterimleri için). Bu iki ihtimalden (yani 0 veya 1 ihtimallerinden) hangisinin Alice tarafında olduğunu bilmiyor ve rast gele bir değer olarak kabul ediyoruz. (her iki ihtimal için de ½ çarpanı olması hasebiyle ( 1/2 çarpanının kareler alındığında elde edilecek sonuç olmasından dolayı, denklemde 1 / kök 2 olarak geçmektedir ) ). hali, bize Alice için rast gele bir |0> veya |1> durumunda, Bob için aynı sonucu elde etme ihtimalini verir. Yani Alice için |0> değeri Bob için de oluşuyor ve Alice için |1> değeri Bob için de oluşuyorsa durumundan bahsedebiliriz.
Burada Alice için rast gele içerilen bilginin, Bob için aynen ölçülmesi öngörülmüştür. Yani iki adet dolanık kubitin birbiri ile aynı davranması durumu içerilir. Bu durum, veri iletişimi için, örneğin Alice ve Bob ile gösterilen iki tarafın anlaştıkları sonucunu doğurur. Benzer şekilde veri güvenliği açısından da iki tarafın aynı veriyi okuduğu şeklinde yorumlanabilir.