Yazan: Şadi Evren ŞEKER Doğal dil işleme (natural language processing) çalışmalarının bir parçası olan soru cevaplama çalışmalarında amaç, doğal dildeki bir soruya doğru cevap verebilmektir. Soru cevaplama çalışmalarını bir kaç farklı şekilde gruplamak mümkündür. Unutulmaması gereken, soru cevaplama çalışmalarının hedefinde insan gibi davranabilen bilgisayar programları bulunmaktadır. Yani ulaşılmak istenen noktada aynı soruyu bir insana sorduğunuzda […]
Category: bilgisayar felsefesi
Genetik Algoritmalar (Genetic Algorithms)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinin doğa bilimlerinden (biyoloji) öğrendiği ve kendi problemlerini çözmek için kullandığı bir yöntemdir. Bu algoritmada genetikte kullanılan temel 3 işlem kullanılır. Bu üç işlemin alt tipleri ayrıca açıklanacaktır ancak bu üç temel işlem: Çaprazlama (Crossover) Mutasyon (Mutation) Başarılı gen seçimi (Selection) Yukarıdaki ilk iki işlem aslında bir genin değişmesinde […]
Aday Anahtar (Candidate Key)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Veritabanı teorisinde bir tabloyu tek başına tanımlayamay yeterli olan kolona verilen isimdir. Daha resmi bir tanımlamayla: Bir ilişkide bir aday anahtarın tekrar edildiği iki satır bulunamaz 1. adımda bahsedilen anahtarın bir alt kümesi bulunmaması. İlişkisel veri tabanında bir tablo veya tablolar arası ilişki tanımlandıktan sonra elde edilen sonuç kümesindeki kolonlardan […]
Java Bean
Yazan : Şadi Evren ŞEKER İsmini bir kahve makinesinden alan JAVA’nın ilk başlardan beri sembolü olan kahveden türemiş bir kavram olan java bean’in sembolü de kahve çekirdekleridir (bean kelimesini çekirdek olarak çevirmek mümkündür) Basitçe java bean, tekrar kullanılabilir bir yazılım bileşenidir (reusable software component). Daha detaylı bakıldığında aslında her java bean bir yada birden çok […]
Bağlama (Coupling)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Yazılım mühendisliğinde modelleme sırasında sistemde bulunan varlıkların ilişkilerini belirlemeye yarayan bir terimdir. Genellikle yapışma (cohesion) teriminin tersi anlamda kullanılır. Yani yüksek bağlama (high coupling) düşük yapışma (low cohesion) anlamında gelmektedir. Nesnelerin birbirine bağlanması (coupling) ve yapışması (cohesion) arasındaki en önemli fark bağlanmanın düşük olmasının yani yapışmanın yükesek olmasının iki nesnenin […]
Principal Component Analysis
Principal Component Analysis (PCA), Temel Bileşen Analizi Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde boyut indirmeye yarayan bir yöntemdir. Kısaca iki bilgi arasında bir bağlantı varsa bu bağlantı sayesinde iki veriden birisini tutmak ve bağlantıyı tutmak iki bilginin de geri bulunabilmesini sağlar. Kısaca PCA olarak da ifade edilen bu terime göre bir veri kümesinin (veri […]
Eigenvalue (Özdeğer) Eigen vector (Öz yöney) Eigen Space (Öz Uzay)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bir yöneyin (vector) bir dönüşüme (transformation) uğramasından sonra boyutunun değişmesinden bağımsız olarak hâlâ yönü aynı kalıyorsa bu dönüşüm yöneyine (vector) öz yöney (eigen vector) ismi verilir. Bu yön değiştirmeyen ancak uzunluk (büyüklük) değiştiren öz yöneyin yapmış olduğu değişim aslında sayısal bir uzunluk olarak hesaplanabilir (örneğin yöneyin iki misline çıkması veya […]
Dik Vektörler (Orthogonal Vectors)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Matematikte iki vektörün birbirine dik olması durumuna ortogonal (dik) yöney (vector) ismi verilir. Bilgisayar bilimlerinde ve felsefede iki kavramın birbirine etkisinin 0(sıfır) olması anlamında kullanılır. Yani kabaca bu iki vektörün ortak bir izdüşümü söz konusu değildir. Şayet vektörler dik olmasaydı bir vektörü diğerinin trigonometrik fonksiyonu (örneğin sinüs veya kosinüs) katsayısı […]
Sezgi Üstü Algoritmalar (Üstsezgisel Algoritmalar, Meta Heuristic Algorithms)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde kullanılan algoritma tiplerinden birisi de sezgisel algoritmalardır. Temel olarak çalışmalarında kesinlik bulunmayan bu algoritmalar ya her zaman aynı performans ile çalışmaz ya da her zaman sonuç vermeyi garanti etmez ancak yine de problemi iyileştirme (optimisation) için kullanışlı algoritmalardır. Üstsezgisel algoritmalar ise bu sezgisel algoritmalar üzerinde çalışan bir karar […]
En kötü durum analizi (Worst Case Analysis)
En kötü durum analizi (Worst Case Analysis) Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde bir algoritmanın incelenmesi sırasında sıkça kullanılan bu terim çalışmakta olan algoritmanın en kötü ihtimalle ne kadar başarılı olacağını incelemeye yarar. Bilindiği üzere bilgisayar bilimlerinde yargılamalar kesin ve net olmak zorundadır. Tahmini ve belirsiz karar verilmesi istenmeyen bir durumdur. Bir algoritmanın ne […]