Encoder (Kodlayıcı)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, bir mantıksal devre elemanı olan kolayıcının (encoder) çalışma mantığını ve tasarımını açıklamaktır. Basit bir kodlayıcı, kod çözücünün (decoder) tersine üssel işlemi geri alır. Örneğin bir kod çözücüde, yapılan işlem 2n şeklinde gelen girdinin (input) üstünü almaktır. 3×8 bir kod çözücüde, gelen 3 bitlik girdinin (input) değeri n […]

Devam

İleri ve geri zincirleme (Forward and Backward Chaining)

İleri ve geri zincirleme (Forward and Backward Chaining) Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bu yazının amacı, bilgisayar bilimlerinde, özellikle de mantıksal sistemlerin ispatında kullanılan ileri zincirleme ve geri zincirleme yöntemlerini açıklamaktır. Yöntemin çalışması oldukça basittir. Öncelikle problem, mantık düzleminde modellenir. Buradaki mantık sistemi sonlu ispatı olan herhangi bir system olabilir. Örneğin birinci dereceden mantık (first […]

Devam

CDMA (code division multiple access)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde, özellikle ağ (network) konusunda geçen ve bir ortamı, birden fazla veri kanalının iletişimi için kullanılan yöntemlerden birisidir. Literatürde sıkça geçen diğer çok kanallı veri iletişim yöntemleri, TDMA (time division multiple access , zaman paylaşımlı çoklu erişim) ve FDMA (frequency division multiple access, frekans paylaşımlı çoklu erişim) yöntemleridir. CDMA […]

Devam

Kuantum Kapıları (Quantum Gates)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Kuantum kapıları, mantıksal devre tasarımında bulunan klasik kapılara alternatiftir. Amaç, elektronik devrelerin karar mekanizmasında quantum teknolojisini kullanmaktır. Klasik kapılarda bulunan ve bitlere göre karar vermeye yarayan mekanizmadan farklı olarak kuantum kapılarında, kubitler (qubits) üzerinden karar verilir. Kuantum kapılarının bir özelliği, geri döndürülebilir olmalarıdır (reversible), yani bir girdi için elde edilen […]

Devam

Değil Kapısı (not gate)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Mantıksal devre tasarımında kullanılan bir kapı örneğidir. Basitçe bir değerin tersini almaya yarar. Değil kapısının doğruluk çizelgesine (truth table) aşağıdaki şekildedir Girdi Çıktı 1 0 0 1 Görüldüğü üzere L(1) = 0 ve L(0)=1 olmakta, dolayısıyla giren değerin tersi döndürülmektedir. Ayrıca yukarıdaki doğruluk çizelgesini matriste gösterebiliriz: 0 1 0 0 […]

Devam

Toffoli Kapısı (Toffoli Gate)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar mühendisliğinin de bir çalışma alanı olan mantıksal devre tasarımı konusunda geçen, ve mucidinin adı ile anılan bir kapı örneğidir. Bu kapının en büyük özelliği evrensel olarak geri döndürülebilir olmasıdır (universally reversable). Literatürde bu kapı için CCNOT (control control not) kapısı ismi de verilmektedir. Bir mantıksal kapının geri döndürülebilir olması, […]

Devam

LFSR (Linear Feedback Shift Register)

Yazan :Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde, özellikle şifreleme ve veri güvenliği konularında doğrusal ahenk sınıfı (linear congruence ) üretmek için kullanılan yöntemin ismidir. İngilizcedeki linear feedback shift register terimini Türkçede doğrusal geri beslemeli kaydırma yazmacı olarak tercüme etmek mümkündür. Bu yöntem genellikle ikili tabandaki sayılar üzerinden çalışır ve sistem iki adımdan oluşur : Mevcut sayılar […]

Devam

Kaydırma Kayıtları (Kaydırma Yazmaçları , Shift Registers)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinin özellikle mantık devreleri (logic circuits) alanında kullanılan bir devre tasarımı şeklidir. Alt yapı olarak flip-floplardan istifade eden tasarımda amaç girilen ikilik tabandaki bitlerin (ikil) her saat tikiyle bir kaydırılmasıdır. Bir kaydırma yazmacının mantık devreleri ile tasarımı aşağıdaki şekilde görülebilir: Yukarıdaki şekilde Q0’dan Q3’e kadar olan girdiler D-Flipfloplar üzerine […]

Devam

Turing Makinesi (Turing Machine)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinin önemli bir kısmını oluşturan otomatlar (Automata) ve Algoritma Analizi (Algorithm analysis) çalıştırmalarının altındaki dil bilimin en temel taşlarından birisidir.1936 yılında Alan Turing tarafından ortaya atılan makine tasarımı günümüzde pekçok teori ve standardın belirlenmesinde önemli rol oynar. Turing Makinesinin Tanımı Basitçe bir kafadan (head) ve bir de teyp bandından […]

Devam

Atomluluk (Atomicity)

Yazan: Şadi Evren ŞEKER Latince bölünemez anlamına gelen atom kökünden üretilen bu kelime, bilgisayar bilimlerinde çeşitli alanlarda bir bilginin veya bir varlığın bölünemediğini ifade eder. Örneğin programlama dillerinde bir dilin atomic (bölünemez) en küçük üyesi bu anlama gelmektedir. Mesela C dilinde her satır (statement) atomic (bölünemez) bir varlıktır. Benzer şekilde bir verinin bölünemezliğini ifade etmek […]

Devam