Yazan: Şadi Evren ŞEKER
Bilgisayar bilimlerinin alt dalı olan yapay zekanın alt dalı olan yapay sinir ağlarının esin kaynağı olan nöronlar Türkçede sinir hücresi olarak da adlandırılabilir. Bu yazıda bu sinir hücrelerinin (nöronlar, neurons) nasıl çalıştığı ve bu çalışmalarının nasıl bilgisayar bilimlerine adapte edildiği anlatılacaktır.
Nöronlar insan vücudunda bulunan sinir hücreleridir. Aşağıdaki şekilde bir nöron hücresi tasvir edilmiştir.
Sinir hücreleri dentrit adı verilen duyargalardan sinyaller almakta ve bu sinyalleri nöronlar aracılığı ile ateşlemektedirler. Nöronlar tarafından yönlendirilen bu sinyaller axon adı verilen iletim kanalları ile diğer sinir hücrelerine iletilebilmektedir. Axonlar aracılığı ile iletilen bu sinyaller diğer nöron veya nörvlere iletilmektedir.
Sinyallerin taşınması sırasında bilgisayarlara adapte etmek açısından karşılaşılan bir problem de sinyallerin analog olmasıdır. Tahmin edileceği üzere insan vücudu 1 ve 0lardan oluşan ikiller (binary) ile çalışmamakta bunun yerine sürekli olan (continous) sinyaller kullanmaktadır.
Sinir hücreleri (nöronlar, neurons) ile ilgili bilinmesi gereken diğer bir konu da bu hücrelerin giriş çıkış sinyallerini ileten parçalarına sinapsis (synapses) ismi verilmektedir. Çok katmanlı sinir ağları (multilayer neural Networks) konusunda da anlatıldığı üzere bu sinapsisler program ile yapay sinir ağı arasındaki arayüz vazifesini üstlenmektedir.
Bir sinyalin iletilmesi veya iletilmemesi bir karar mekanizmasıdır. Buradaki karar mekanizmasını çok seviyeli düşünebiliriz. Örneğin şu anda okuduğunuz yazının gözünüze düşen ışık ve bunun sonucunda sinir hücrelerinin beyine iletmesine kadar olan işlemler nispeten düşük seviye karar işlemleri olurken bu yazıyı anlamlı hale getirmek veya okunurken görülen karartıları birer harf olarak sınıflandırma (örneğin “A” sembolünü a harfi olarak sınıflandırmak) nispeten daha üst seviyeli işlemlerdir.
Bir nöronun bilgisayar dünyasında kullanımı hakkında detaylı bilgi için nöronun kullanımı başlıklı yazıya devam edebilirsiniz