Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Bu yazıda yapay sinir ağlarının bazı örnekleri gösterilecektir. Bilindiği üzere yapay sinir ağlarında bulunan nöronların (neurons) dizilişleirnin çok katmanlı (multilayer) şekilde düşünülmesi mümkündür. Bu örneklerin ortak noktası tek katmanlı olmalarıdır.
VE Kapısı (And Gate):
En basit sinir ağı olarak mantık devrelerinde kullanılan ve kapısı düşünülebilir. Aşağıda ve kapısının doğruluk çizelgesi(truth table) verilmiştir:
| x | y | VE (And) |
|---|---|---|
| 0 | 0 | 0 |
| 0 | 1 | 0 |
| 1 | 0 | 0 |
| 1 | 1 | 1 |
Yukarıda ( x Λ y ) işlemi verilmiştir. Bu işlemi aşağıdaki şekilde bir yapay sinir ağı ile çözmek mümkündür:
Yukarıda iki girişi olan bir nöronlu yapay sinir ağında eşik değeri (treshold) 1,5 olarak verilmiştri. Ayrıca sistemin iki girişi için değerleri taşıyan sinapsislerin (synapses) ağrılığı 1 olarak verilmiştir.
Nöronun hareketlenmesi için iki giriş değerinin ağırlıklar ile çarpıldığı ve toplandığı aşağıdaki formülü hatırlayalım:
Bu förmüle göre nöronun giriş değeri, nörona bağlı olan girişleri taşıyan her sinapsisteki ağırlık ile bağlı bulunduğu girişin değerinin çarpımlarının toplamıdır.
Örneğin giriş değerleri 1,1 olan bir sistemde ağırlıklar 1 olduğu için toplam değer 2 olacak ve bu değer 1,5’ten büyük olduğu için sistem doğru sonuç üretecektir. Bunun dışındaki giriş ihtimalleri için (10 veya 01 veya 00) toplamlar en fazla 1 olabilecek dolayısıylada değer hiçbir zaman 1,5’dan büyük olamayacaktır. Bu durumda yukarıda verilen doğruluk tablosu elde edilebilecektir.
VEYA Kapısı (OR Gate):
ve kapısına benzer şekilde veya kapısı da tek katmanlı ve tek nöronlu bir sistem ile çözülebilir. Yapılması gereken tek işlem eşik değerini (Treshold) 0,5 olarak ayarlamaktır. Dolayısıyla sistem sadece her iki girişi de 0 değerine sahip olduğunda eşiğin altında kalmakta bunun dışındaki durumlar için eşik üzerinde kaldığı için doğru sonuç döndürmektedir:
Yukarıdaki VE ve VEYA kapılarına ilave olarak tek katmanlı yapay sinir ağları ile çözülebilecek bazı problemlerden bazıları:
- Least mean squares filters
- Taylor Series
- Jacobian Expansion
merhabalar…5 girişli tek çıkışlı AND kapısını delta kuralına göre bilgisayarda çözen program…bilgisi olan varsa arkadaşlar yardımcı olursanız sevinirim