Sezgisel Algoritmalar (Buluşsal Algoritmalar, Heuristic Algorithms)

Yazan : Şadi Evren ŞEKER

Bilgisayar bilimlerinde sezgisel (heuristics) bir yaklaşımın problem çözümüne uygulandığı algoritmalardır. Uygulanan yöntemin doğruluğunun ispat edilmesi gerekmez, tek istenen karmaşık bir problemi daha basit hale getirmesi veya algoritamanın tatmin edici bir sonuç bulabilmesidir.

Genel olarak bir problemin çözümü sırasında bilgisayar bilimlerinde iki amaçtan birisi güdülür. Ya problemin çözümü hızlı olmalı ve her zaman için bu çözüm elde edilebilmelidir. Bu sebepten dolayı en kötü durum (worst case) analizi sıkça yapılmaktadır.

Sezgisel algoritmalarda bu güdülen iki ihtimalden birisi göz ardı edilir. Yani ya probleme hızlı bir çözüm üretilir ama problemi her zaman çözeceği garanti edilemez ya da problemi makul bir zamanda çözer ama her zaman aynı hızda çözüleceği garanti edilmez.

Sezgisel algoritmalar gerçek hayatta hergün kullandığımız yaklaşımlardır. Örneğin bir yerden başka bir yere giderken yön duygumuza dayanarak ve yolun bizi nereye çıkaracağını hiç bilmeden hareket etmek ve yol ayrımlarında sezgisel olarak seçim yapmak böyle bir yaklaşımdır.
Sezgisel olarak kullanılabilecek bazı algoritmalar aşağıdaki yazılarda anlatılmıştır:

• Minimax Ağaçları
• Simulated Annealing (Benzetimli Tavlama) algoritması
• Tepe Tırmanma Algoritması (Hill Climbing Algorithm)
• Arı sürüsü arama algoritması (bees search algorithm)
• A* Araması (astar search)
• Geri izleme (backtracking)
• Işın arama (beam search)

Ayrıca sezgisel algoritmalarda kullanılan, sezgisel fonksiyonların özellikleri ile ilgili daha detaylı bilgi için aşağıdaki yazıyı okuyabilirsiniz:

Sezgisel Fonksiyonlar (Heuristic Functions)

Son olarak konu ile ilgili olduğu için sezgisel algoritmaları kullanarak bir üst seviyede işlem yapan sezgi üstü algoriamalar (meta-heuristic algorithms) başlıklı yazıyı okuyabilirsiniz