Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Bu yazının amacı, yönetim bilişim sistemleri (management information systems) kavramını açıklamaktır. Basitçe veri işleme katmanı olarak görülebilecek veri tabanları, veri iletişim protokolleri, veri işleyen çeşitli yazılımların tamamını birer hareket işleme sistemi (transaction processing system) olarak görmek mümkündür. Yönetim bilişim sistemleri ise bu katmanın bir seviye üzerinde, bu sistemleri kullanarak stratejik ve taktik hedefler belirleme ve izlemede kullanılırlar. Temel olarak bir yönetim bilişim sisteminin üç bileşeni vardır ve bunlar, teknoloji, kişiler ve veriler olarak sıralanabilir.
Akademik bir tanım kapsamında, yönetim bilişim sistemleri için hedefin karar verme ve karar destek sistemleri olarak görülmesi ve bu amaç için birey, grup ve organizasyonların bilgiyi nasıl değerlendirdiği, tasarladığı, uyarladığı, yönettiği veya uyguladığı sorgulanır. Bu anlamda yönetim bilişim sistemleri, karar destek sistemleri (decision support systems), uzman sistemler (expert systems) ve yönetimsel bilgi sistemleri (executive information systems) gibi farklı isimlerle anılan sistemlerin birleşimi olarak görülebilir.
Günümüzde bir eğitim alanı olarak MIS bölümleri Türkiyede son 10 yıl içerisinde aktif olmaya başlamış ve genelde yüksek lisans seviyesindeki programlar olarak eğitime başlamıştır. Ancak dünya çapındaki pek çok saygın üniversitede lisans, yüksek lisans ve doktora seviyelerinin tamamında eğitim verilmektedir.
Ayrıca sıkça yapılan bir hata, MIS kavramını ERP (enterprise resouce packages) veya bilgi teknoloji yönetimi (information technology management) kavramları ile veya teknoloji yönetimi (technology management) kavramları ile karıştırmaktır. Genel anlamda MIS sistemlerinin amacı, bütün bu ismi geçen kavramları kullanarak stratejik seviyede bir hedefe ulaşmaktır. Yani diğer ismi geçen sistemler daha alt seviyelerde farklı amaçlar için kullanılmaktadır. Örneğin bilgi teknoloji yönetimi (information technology management) kavramı, kurumun bünyesindeki bilgi teknolojilerinin çalışmaları, yönetimi ve kaynak ayrımı gibi konularla ilgilenirken bu bilgi teknolojilerinin amacı konusu dışında kalmaktadır.