Yazan: Şadi Evren ŞEKER İngilizce’de terim olarak yerleşmiş ve bilgisayar bilimleri için hayatî öneme sahip kelimeleri Türkçede çoğu zaman sadece bilgi ile karşılayan tercümeler bulunuyr. Ancak bu 4 kelime de farklı anlamlara sahip ve aralarındaki farklar burada anlatılacaktır. Öncelikle İngilizcede bulunan ve Türkçede aynı kelimeyle karşılanan 4 kelime için 4 farklı karşılık bulalım. Bunlar aşağıda […]
Category: bilgisayar felsefesi
Normal Şekil (Canonical Form)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bir bilginin normal gösterimidir. Örneğin bir çok terimlinin (polynom) normal gösterimi üssel olarak büyükten küçüğe doğrudur. Değer olarak x2+x+20 ile x + 20 + x2 aynı olmasına karşılık bu çok terimlinin (polynom) normal şekli (canonical form) x2+x+20 ‘dir.
Bilgi Çıkarımı (Information Extraction)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bilgi çıkarımı konusu, genellikle bir metin üzerinde doğal dil işleme kullanılarak belirli kriterdeki bilgileri elde etmeyi hedefler. Bu işlem sırasında örneğin bir kalıba uygun olan verilerin çıkarılması istenebilir. Amaç çok miktardaki veriyi otomatik olarak işleyen bir yazılım üreterek insan müdahalesini asgarî seviyeye indirmektir. Bilginin çıkarılacağı ortam genellikle yazılı metinlerdir ancak bu […]
Belirsiz Çokterimli Tam (NP-Complete, Nondeterministic Polynomial Complete)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde problem sınıflamada kullanılan sınıflardan birisidir. Bu sınıfa giren problemler için çözümleme zamanı arttıkça artan (super increasing) yapıya sahip olmaktadır. Buna göre her adımdaki çözümleme zamanı kendinden çözümleme zamanlarından daha fazladır. Problem yapı olarak artan zamanda çözüldüğü için de bu problem tiplerinin çokterimli zamanda (polynomial time) çözülmesi mümkün değildir. […]
Açgözlü Yaklaşımı (Greedy Approach)
Açgözlü Yaklaşımı (Greedy Approach) Yazan: Şadi Evren ŞEKER Algoritma üretme yöntemlerinden birisi olan açgözlü yaklaşımına göre mümkün olan ve sonuca en yakın olan seçim yapılır. Yani basitçe bir seçim yapılması gerektiğinde sonuca en çok yaklaştıracak olan seçimin yapılmasını önerir. Ancak mâlum olduğu üzere bu seçim her zaman için en iyi seçim değildir. Örneğin para üzeri […]
Geçişli Fiiller (transitive verbs)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Geçişli fiiller, fiillerin nesne alabilenlerini içeren bir alt kategorisidir. Örneğin yemek fiili geçişli bir fiildir çünkü “ekmeği yedi” şeklinde bir nesneye atıfta bulunabilir ancak örneğin güldü kelimesi geçişsiz bir fiildir çünkü “birşeyi gülemeyiz”. Fiilin geçişli olup olmadığının anlaşılması için fiile “neyi,kimi,ne ” sorusu sorulabilir ve fiil buna cevap verebiliyorsa geçişli […]
İkili dil (bigram)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bir dilde kelimebilimsel olarak iki ihtimalin bulunması durumudur. Örnepin L1 ve L2 olarak iki farklı sözlüksel (lexical) grupumuzun olduğunu düşünelim. Ve yine örneğin bu iki grup N ve V (isim ve fiil) grupları olsun. Bir kelimenin dahil edileceği grubun belirsizliği (veya istatistiksel olarak belirliliği) bigram olarak ifade edilir. Örneğin “uç” […]
Kelime Bilim (lexicology, vocabulary)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Kelime bilimi, doğal dil için tanımlanmış ve kelime seviyesindeki çalışmaların bir araya geldiği bilimin ismidir. Basitçe bir dili meydana getiren en küçük anlamlı birim kelimedir. Her kelimenin ifade ettiği bir anlam bulunur. Dil felsefesindeki zayıf bir akıma göre “ismi olan herşey vardır” denilebilir. Yani bir şeyin varlığını ispat için isminin […]
Ekleme (apposition)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Cümle içerisinde bir kelimenin bir veya daha fazla kelime grubu ile ifade edilmesidir. İngilizce için genelde bir isim ile isim kelime grubu arasında kurulan ilişki türüdür. Örneğin “Alice, long haired girl, has followed the white rabbit” cümlesindeki “long haired girl” alice’i anlatan isim kelime grubudur. Benzeri durum Türkçe için isim ve […]
Dönüştü (anaphora)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Doğal dil işleme açısından dönüştüler, bir kelimenin daha ileriki cümlelerde işaret edilmesi durumunda ortaya çıkar. Örneğin “Ali çantasını evde unuttu. O okulda gitti” cümlelerinde O kelimesi aliye, çantaya veya eve işaret edebilir. Bu kelimelerin hepsi isimdir ve bir zamir ile işaret edilebilecek kelimelerdir. Dönüştü durumu bu ve benzeri cümlelerde ortaya çıkar. […]