Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bilgi çıkarımı konusu, genellikle bir metin üzerinde doğal dil işleme kullanılarak belirli kriterdeki bilgileri elde etmeyi hedefler. Bu işlem sırasında örneğin bir kalıba uygun olan verilerin çıkarılması istenebilir. Amaç çok miktardaki veriyi otomatik olarak işleyen bir yazılım üreterek insan müdahalesini asgarî seviyeye indirmektir. Bilginin çıkarılacağı ortam genellikle yazılı metinlerdir ancak bu […]
Category: Bilgisayar Kavramları
Belirsiz Çokterimli Tam (NP-Complete, Nondeterministic Polynomial Complete)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde problem sınıflamada kullanılan sınıflardan birisidir. Bu sınıfa giren problemler için çözümleme zamanı arttıkça artan (super increasing) yapıya sahip olmaktadır. Buna göre her adımdaki çözümleme zamanı kendinden çözümleme zamanlarından daha fazladır. Problem yapı olarak artan zamanda çözüldüğü için de bu problem tiplerinin çokterimli zamanda (polynomial time) çözülmesi mümkün değildir. […]
Merkle-Hellman Şifreleme (Merkle-Hellman Encryption)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Merkle-Hellman bir açık anahtar şifreleme yöntemidir. Bu yönteme göre bir umumî anahtar bir de hususî anahtar bulunması gerekir. RSA’den farklı olarak şifreleme işlemi tek yönlü çalışır. Yani umumî anahtar sadece şifreleme (encryption) hususî anahtar ise sadece açma (decryption) işlemleri için kullanılabilir. Anahtar üretme safhâsı: Pozitif doğal sayılardan oluşan hızla aratan (superincreasing) […]
Açgözlü Yaklaşımı (Greedy Approach)
Açgözlü Yaklaşımı (Greedy Approach) Yazan: Şadi Evren ŞEKER Algoritma üretme yöntemlerinden birisi olan açgözlü yaklaşımına göre mümkün olan ve sonuca en yakın olan seçim yapılır. Yani basitçe bir seçim yapılması gerektiğinde sonuca en çok yaklaştıracak olan seçimin yapılmasını önerir. Ancak mâlum olduğu üzere bu seçim her zaman için en iyi seçim değildir. Örneğin para üzeri […]
Torba Problemi (knapsack problem)
Torba Problemi (knapsack problem) Yazan: Şadi Evren ŞEKER Torba problemi basitçe bir torbanın içerisine en fazla eşyanın yerleştirilmesini hedefler. Problem hırsız örneğinden daha iyi anlaşılabilir. Buna göre bir hırsız çantasına ağırlıkça en az, pâhâca en çok eşyayı doldurmak ister. Bu durumda her eşyanın Aşağıdaki her özel problem durumu için eşyaların pahası pi olsun ve her […]
Açık Anahtarlı Şifreleme (Public Key Cryptography)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Asimetrik şifreleme yöntemi olarak da bilinen bu yöntemde kullanıcıların 2 adet şifresi bulunur. Bu şifrelerden birisi herkese açık (umûmî,public key) diğeri ise gizli (private, husûsî) şifredir. Çalışma mantığına göre umumî olan şifre herkese rahatça dağıtılabilir ve bu şifreden hususî olan şifreye ulaşmanın matematiksel bir yolu bulunmamalıdır. Ayrıca umumî şifre ile […]
Somut (müşahhas) isim (concrete noun)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Fiziksel olarak var olan nesnelere verilen isimdir. Örneğin elma, ağaç, araba veya insan gibi. Soyut (mücerret) isimlerin tersi niteliğindedir. Daha fazla bilgi için isim tanımına bakabilirsiniz.
DES (Veri Şifreleme Standardı, Data Encryption Standard)
DES (Veri Şifreleme Standardı, Data Encryption Standard) Yazan: Şadi Evren ŞEKER DES, veri şifrelemek (encryption) ve şifrelenmiş verileri açmak (decryption) için geliştirilmiş bir standarttır. Esas olarak kullanılan yönteme (veya algoritmaya) DEA yani Data Encryption Algorithm (Veri Şifreleme Algoritması) adı verilir. Bu algoritmanın standartlaştırılmış halinin ismi DES olarak geçmektedir. DES yapısı itibari ile blok şifreleme örneğidir […]
Aloha
Yazan : Şadi Evren ŞEKER CSMA ve Token Ring gibi bir Yerel Ağ bağlantı protokolü olan Aloha 1970 yılında Hawaii Üniversitesinde geliştirilmiştir. Geliştirme sürecinde temel alınan ortam kablosuz ağlardır bu yüzden örneğin uydu iletişimi de dahil olmak üzere pekçok yerde kullanılabilir. Çalışma mantığı basittir: Gidecek veri varsa yolla Şayet çakışma olursa daha sonra tekrar yolla […]
Çoklamak (multiplexing)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Basitçe birşeyin çoklanmasıdır. Örneğin bir hattı birden fazla kişinin kullanması hattın çoklanmasıdır. Devre tasarımında çoklayıcı (multiplexer) devrelerin tasarım temeli de budur. Ağ dünyasında çoklamak ile kast edilen ise bir hattı birden fazla bilgisayarın veya birden fazla programın kullanmasıdır. Örneğin bir bilgisayarda bulunan birden fazla programın tek bir bağlantı üzerinden konuşmasına TCP […]