Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinin özellikle yapay zeka konusu altında yer alan ve zamansal modelleme / problem çözümü konularında kullanılan bir yapıdır. Bu yazıyı, zamansal mantıklar (temporal logic) üzerinde çalışan bir etki alanı sınıflandırması olarak düşünmek mümkündür. Yukarıdaki şekilde, bu seviyelendirme 3 katmanda gösterilmiştir. Buna göre bir zamansal mantığın (temporal logic) seviyesi, üzerine […]
Category: yapay zeka (artificial intelligence)
Zeki Vekiller (Akıllı Ajanlar, Intelligent Agents, Zeki Etmenler )
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Zeki vekiller (etmenler, ajanlar) kavram olarak, bilgisayar bilimlerine, felsefe, biyoloji ve ekonomi alanındaki çalışmalardan sonra girmiştir. Bu alanlardaki anlamı ve kullanımı, genellikle herhangi bir işin farklı bir vekil tarafından yürütülmesi olarak anlaşılabilir. Bilgisayar bilimlerin açısından zeki kelimesi, bir vekilin herhangi bir işlemi belirli inisiyatifler kullanarak yerine getirmesidir. Örneğin zeki olmayan […]
Arama Algoritmaları (Search Algorithms)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde, çeşitli veri yapılarının (data structures) üzerinde bir bilginin aranması sırasına kullanılan algoritmaların genel ismidir. Örneğin bir dosyada bir kelimenin aranması, bir ağaç yapısında (tree) bir düğümün (node) aranması veya bir dizi (array) üzerinde bir verinin aranması gibi durumlar bu algoritmaların çalışma alanlarına girer. Yapısal olarak arama algoritmalarını iki […]
Simulated Annealing (Benzetilmiş Tavlama)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde, özellikle hesaplama alanında kullanılan algoritmalardan birisidir. İsmini demir tavlamak veya demiri ısıtmak anlamına gelen annealing (tavlama) kelimesinden almıştır. Algoritmanın amacı, herhangi bir problem için genel iyileştirme (global optimization) elde etmektir. Diğer bir deyişle, herhangi bir fonksiyonun ya da ölçümün genel minimum veya maksimum (global minimum) elde etmek olarak […]
Alfa Beta Budaması (Alpha Beta Prunning)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde özellikle yapay zeka ve karar mekanizmalarının uygulanmasında çok kullanılan bir ağaç dolaşma algoritmasıdır. İsmindeki budama da bu ağaç üzerindeki bazı dalları kesmesinden gelmektedir. Yazının konusu olan alfa beta budaması (alpha beta prunning) minimax ağaçlarında (minimax trees) kullanılır. Bu ağaçları anlattığımız yazıdan aşağıdaki şekli alıp hatırlayacak olursak: Şekildeki ağacın […]
Sabit Maliyet Araması (Uniform Cost Search)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde arama algoritmaları için kullanılan bir terimdir. Algoritma ağırlıklı graflar (weighted graphs) üzerinde çalışmaktadır. Ağaçlar da bir graf örneği olduğu için algoritmanın ağaçlar üzerinde çalışması da mümkündür. Algoritma basitçe aşağıdaki şekilde tanımlanabilir: Kök düğümden başla (root node) En düşük maliyetli komşuya git Şayet aranan düğüm bulunduysa bit, bulunmadıysa 2. […]
Geri İzleme Algoritması (BackTracking Algorithm)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde bir değerin aranması veya bir hedefe ulaşmak için kullanılan algoritmanın ismidir. Burada bir amaç bulunmalı ve amaca ulaşan çeşitli yollar arasından bir doğru seçim aranıyor olmalıdır. Örneğin bulmacalarda sorulan klasik iki boyutlu labirentler geri izleme algoritmaları (back tracking algorithms) biçilmiş kaftandır. Bu tip örneklerde labirentin bir ucundan başlanır […]
Evrimsel Diller (Evolutionary Languages)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Evrimsel diller temel olarak bir doğal dilin (natural language) geçirmiş olduğu evrimi ve bu evrimin dilde yaptığı değişiklikleri inceler. Evrimsel dil çalışmalarının bilgisayar bilimlerindeki yeri, dilbilim ve doğal dil işleme ile ilgilenen insanların dillerdeki bu değişimleri bilgisayar dünyasına uygulama merakıyla başlamıştır. Bu anlamda bilgisayar bilimleri için evrimsel diller literatürde, yapay […]
Anlamsal Ağlar (Semantic Network)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER Bilgisayar bilimlerinde özellikle yapay zeka çalışmalarında bilgisayarların öğrenme sürecini belirlerken, bilgisayar taafından yapılan çıkarımların gösterilmesi ve ilişkilendirilmesi ciddi bir problemdir. Bir bilgisayar yazılımının içinde bulunduğu durum veya karşılaştığı vaka hakkında yaptığı çıkarımları göstermesine semantics (anlambilim) ismi verilmektedir. Bilgisayarların makine öğrenmesi (machine learning) sürecinde elde ettikleri malumatların gösterilmesi (knowledge representation) ve […]
Mana Ağları (Sematic Webs, Anlamsal Ağ)
Yazan : Şadi Evren ŞEKER İnternetin (world wide web) bir alt uzayı olarak düşünülebilecek anlambilimsel ağlar, internet üzerinde bulunan ve doğal dilde yapılan yayınlara bir alternatiftir. Anlambilimsel ağlar, bir bilgi kaynağının makinelere (bilgisayarlar) tarafından işlenebilecek ve bu işleme sonucunda anlamı tam olarak anlaşılabilecek ağlardır. Mânâ ağları (anlambilimsel ağlar) üzerinde yapılan çalışmalarda henüz tam bir kesinlik […]