Yazan: Şadi Evren ŞEKER
Bir bilgisayarda aynı anda birden fazla işlemin(process) çalışmasına verilen isimdir. İşletim sistemlerinin gelişimi süreci incelendiğinde ilkel işletim sistemlerinde bu özellik bulunmuyordur. tek işlem (uniprocess) çalıştıran işletim sistemlerinde hafıza yönetimi bir işlemin kontrolünde yapıldığı için işletim sisteminin işlem üzerinde bir kontrolü bulunmuyor ve bir hafıza yönetimi yapılması gerekmiyordu. Benzer şekilde işlem yönetimi (process management) konusunda da oldukça rahatlık sağlayan tek işlemli işletim sistemlerinin en meşhur örneklerinden birisi de DOS (Disk Operating System)’dır. Bu işletim sisteminde aynı anda tek işlem çalışmaktaydı.
Zamanla gelişen birden fazla programın (dolayısıyla işlemin) aynı anda çalışması ihtiyacı ile hafıza yönetiminde ve MİB (merkezi işlem birimi (CPU Central processing unit)) planlaması üzerinde değişiklikler yapıldı.
Yeni işletim sistemlerinde her işlem kendi adres alanında diğer işlemlerden habersiz bir şekilde çalışmaktadır. Çalışan her işlemin kendi adres bilgisine sahip olabilmesi için mantıksal (logical) adres ataması yapılmaktadır. Bu sayede çalışan programlar her seferinde hafızanın farklı alanlarına yüklenseler bile aynı mantıksal alana erişebilmektedirler.