Yazan : Şadi Evren ŞEKER
Firmware kelimesi, İngilizcede iki kelimenin birleşmesinden oluşur. Firm anlam olarak şirket ware ise mal anlamına gelir. Örneğin yazılım kelimesinin karşılığı olan software Türkçede tam çevirim ile yumuşak mal anlamına gelebilir. Burada ware kelimesinin zaman içerisinde (software kelimesinin yaygınlaşması ile) giderek yazılım anlamına kayması söz konusudur. Yani yazılım dünyasında kullanılan çoğu terimde yazılı bir kod veya program için sadece ware eklentisi yeterli görülmektedir. (middleware, software, firmware, shareware, spyware veya warez gibi kelimlerdeki ware kısmı genelde yazılı kod anlamındadır)
Kelimenin etimolojisine hızlıca baktıktan sonra Türkçe karşılığına geçebiliriz. Genelde bilgisayar dünyasında kavramlar ve dolayısıyla kelimeler İngilizceden geldiği için yoğun bir Türkçede İngilizce terimlere karşılık bulma sıkıntısı yaşıyoruz. Genelde de tam olarak karşılığı olan anlamı veremiyoruz. Türkçede firmware kelimesini direk İngilizcedeki gibi kullananların yanında bellenim veya gömülü kod terimlerini kullananlarda bulunmaktadır. Ayrıca tam anlamında şirket kodu veya üretici kodu gibi terimlerde kullanılabilmektedir.
Peki nedir firmware?
Firmware en kaba tabiriyle bir cihazın üzerindeki yazılımdır. Üretici firma tarafından üretim aşamasında cihaza yazılır ve genelde de hiç değiştirilmeden cihazın ömrüne paralel bir ömür sürer.
Örneğin günlük hayatımızda arabaların, hesap makinelerinin, uydu alıcılarının, kahve makinelerinin veya dijital kameraların çoğunda böyle bir yazılım bulunur. Nadiren de olsa bu yazılımın güncellenmesi ve yenilenmesi gerekir. Güncelleme işlemi yine genelde firmalar tarafından sağlanan kodların cihaza yüklenmesi şeklinde olur. Yüklemek için ya cihazın üzerinde bulunan özel bir iletişim ara yüzünden faydalanılır veya cihaza donanımsal olarak müdahale gerekir. Örneğin bir arabanın üzerindeki bir çipin kodlanması için bu çipe özel olarak bağlanılması gerekir ve bunun için ilave donanıma ihtiyaç duyulur.
Öte yandan bir adsl modem’in üzerindeki yazılım için FTP veya http portlarından erişim sağlanarak kolayca güncelleme yapılabilir.