Yazan: Şadi Evren ŞEKER İnternet üzerinde iletilen paketlerin bozulup bozulmadığının kontrolünüdür. Bu yöntem paketin veri kısmındaki bilgileri toplar ve elde edilen bilgiyi ayrıca yollar. Alan kişi de veriyi toplayarak aynı kontrol toplamını (check sum) elde edip etmediğine bakar. Bu bozulup bozulmama kontrolünü bilindiği üzere TCP protokolü kullanmaktadır. Örneğin: Gönderilecek veri : 1 1 1 0 […]
Category: Bilgisayar Matematiği
asgari tarama ağacı (en kısa örten ağaç, minimum spanning tree)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Asgarai tarama ağacı, ağırlıklık bir ağda (weighted graph, yani her düğümü birbirine bağlayan yolların maliyeti (ağırlığı) olması durumu), bütün düğümleri dolaşan en kısa yolu verir. Örneğim aşağıdaki grafikte bütün düğümlere uğrayan en kısa yol işaretlenmiştir: asgari tarama ağacını veren en meşhur algoritmalar: Kruskal Algoritması Prims Algoritması Dijkstra Algoritması (Asgari tarama ağacının […]
çoklayıcı (multiplexer)
yazan: Şadi Evren ŞEKER Çok sayıdaki girişin tek bir giriş üzerinden taşınmasıdır. Amaç çok sayıdaki girişin (örneğin 4 giriş) tek bir çıkışa düşürülmesidir. Çalışma mantığı, anlık olarak tek bir girişi çıkışa vermek şeklindedir. Yani 4 girişten sadece bir tanesi çıkış ile kısa devre halindedir, diğer girişler ise ihmal edilir. Hangi girişin çıkışa verileceğini belirlemek için […]
kod çözücü (decoder)
yazan: Şadi Evren ŞEKER mantıksal devre tasrımının önemli parçalarından birisi olan kod çözücülerin çalışma mantığı giriş bitlerinin farklı bacaklara dağılmasıdır. Yani örneğin 2 girişli bir kod çözücünün 4 farklı çıkışı olur (2 üzeri 2) ve her çıkış sadece bir giriş ihtimali için çalışır. Daha basit anlatmak gerekirse aşağıdaki doğruluk çizelgesini inceleyelim: A B a b […]
tam toplayıcı (full adder)
yazan: Şadi Evren ŞEKER 3 bitlik giriş değerlerinin (iki tabanındaki girişler) toplamını veren devredir. Buna göre A, B ve C girişleri için aşağıdaki tablo elde edilir. (aşağıdaki tablodaki + işareti önermeler arası veya ile karıştırılmamalıdır. + işareti toplamayı ifade eder) A B C E T – – – – – 0 0 0 0 0 […]
yarım toplayıcı (half adder)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER ikilik tabanda verilen iki giriş değerini toplayan devredir. Buna göre A ve B girişleri için aşağıdaki tablo elde edilir. (aşağıdaki tablodaki + işareti önermeler arası veya ile karıştırılmamalıdır. + işareti toplamayı ifade eder) A B E T – – – – 0 0 0 0 0 1 0 1 1 0 […]
doğruluk çizelgesi (truth table)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Mantıksal işlemlerin tahlil edilmesinde kullanılan önemli âletlerden birisidir. Buna göre herhangi bir mantıksal önermenin (kaziye) muhtemel sonuçları bu tablo vasıtasıyla gösterilebilir. Çalışma şekli önermede (kaziye) bulunan giriş değerlerinin bütün muhtemel girişleri için bir satır oluşturmak ve sonucunu ayrı ayrı hesaplamak şeklinde yapılır. Misal olarak çok kullanılan “ve” işlemini mütâlaa edelim. Bu […]
karnaugh haritası (karnaugh map)
Karnaugh haritası (Karnaugh map) Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bool cebirinde verilen mantıksal gösterimleri sadeleştirmek için kullanılan haritadır. Buna göre bir mantıksal devrenin eleman sayısını azaltmak için de kullanılabilir. Örneğin 3 girişli (3 adet farklı binary (ikili) giriş değeri (0 veya 1 olabilen)) devrede kullanılan “ve” ve “veya” kapılarının sayısını azaltabiliriz. Bu yöntemde giriş değerlerinin alabileceği […]
En uzun Ortak Küme (longest common subsequence, Lcs)
yazan : Şadi Evren ŞEKER İki küme arasındaki ortak elamanların (sıralı olmak şartıyla) en uzun ortaklığını arar. Örnek: A-> {X,M,J,Y,A,U} B-> {M,Z,J,A,W,X,U} olarak verilmiş olsun. Bu iki kümenin, sırası bozulmadan ortak olan en uzun alt kümesi: LCS -> {M,J,A,U} olarak bulunur. Bu problem karmaşıklık açısından NP-hard problemlere bir örnektir. Aynı zamanda çözüm için önerilen yöntemler […]
Dinamik Programlama (Dynamic programming)
Yazan: Şadi Evren ŞEKER Bir problem tahlil ve çözüm yöntemi olan dinamik programlama yapı olarak parçala fethet yöntemine benzer. Tek farkı problemi parçalara böldükten sonra aynı problemin tekrarı olan parçaları bir kerede çözüp her tekrar için ayrı bir çözüm yapmamasıdır. Örneğin fibonacci serilerini ele alalım, Bu seriyi üreten örnek kod aşağıda verilmiştir: int fibonacci(int n) […]